Zalecenia żywieniowe przy odleżynach

Zalecenia żywieniowe przy odleżynach

W przebiegu leczenia ran przewlekłych niezwykle ważne jest połączenie różnych metod w celu uzyskania jak najlepszych rezultatów. Aby proces gojenia mógł przebiegać prawidłowo, organizm musi być odpowiednio odżywiony, w związku z czym w leczeniu ran odleżynowych niezbędne jest wprowadzenie leczenia żywieniowego. U chorych długo leżących, dochodzi do zaburzeń pracy przewodu pokarmowego, w związku z czym zalecana jest dieta łatwostrawna. Gojenie ran wymaga zwiększonej podaży białka, dlatego zalecana dieta łatwostrawna powinna być też bogatobiałkowa.

Zapotrzebowanie na energię

W przypadku osób, u których występują rany przewlekłe, do jakich należą odleżyny, zapotrzebowanie energetyczne jest zwiększone względem zdrowej osoby dorosłej i wynosi około 30 – 35 kcal/kg masy ciała/dzień. W przypadku bardzo rozległych ran lub niedożywania zapotrzebowanie może być większe.

Zapotrzebowanie na białko

Pacjenci z odleżynami względem osób zdrowych mają istotnie zwiększone zapotrzebowanie na białko. Przyjmuje się, że dorosły, zdrowy człowiek o prawidłowej masie ciała powinien spożywać 0,8 – 1 g białka na 1 kg masy ciała. Z kolei u osoby z odleżynami zapotrzebowanie na białko wzrasta do 1,5 – 2 g białka na 1 kg masy ciała. Podobnie jak w przypadku zapotrzebowania energetycznego górna wartość nie stanowi ostatecznej granicy i przy wystąpieniu dodatkowych czynników ilość potrzebnego białka może być jeszcze większa.

Arginina i Glutamina

Arginina jest aminokwasem tzw. względnie egzogennym, co oznacza, że jest ona syntezowana w organizmie człowieka, jednak w niewystarczających ilościach, dlatego musi być dostarczana wraz z pożywieniem. Ma ona szereg właściwości między innymi: przyspiesza gojenie się ran, wykazuje właściwości antyoksydacyjne, reguluje przemianę glukozy, lipidów i białek.
Glutamina jest aminokwasem endogennym, czyli produkowanym przez organizm. W wyniku zwiększonego zapotrzebowania produkcja tego aminokwasu przez organizm może być niewystarczająca i w wyniku reakcji katabolicznych może być pozyskiwany z mięśni szkieletowych. Glutamina między innymi bierze udział w syntezie białek, wspomaga wzrost fibroblastów i komórek nabłonka.

Witaminy i składniki mineralne

Szczególnie ważne w leczeniu odleżyn jest pokrycie zapotrzebowania na witaminy C, E i A oraz na takie mikroelementy jak cynk i selen. Przed rozpoczęciem suplementacji witamin i składników mineralnych należy sprawdzić, czy występuje ich deficyt.

Nawodnienie

Zapotrzebowanie na płyny wynosi 30 – 35 ml na kg masy ciała na dzień. W przypadku osób z odleżynami w wyniku wysięku z rany zapotrzebowanie może być zwiększone. Chorym należy zapewnić stały dostęp do płynów.

Potrawy w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej sporządza się metodą gotowania, gotowania na parze, duszenia, pieczenia bez dodatku tłuszczu. W ciągu dnia należy podawać od 4 do 6 posiłków. Przede wszystkim jednak do każdej osoby należy podchodzić indywidualnie. Ilość, rodzaj posiłków i produktów spożywczych do sporządzenia potraw należy dobierać konkretnie dla danego chorego w zależności od jego stanu zdrowia i osobistych preferencji. Pokrycie zapotrzebowania na energię i białko z żywności tradycyjnej może być trudne, dlatego warto zastanowić się nad wprowadzeniem do diety specjalistycznych preparatów odżywczych. Przy niewystarczającej lub niemożliwej podaży doustnej rozważeniu podlega wprowadzenie żywienia drogą dojelitową lub pozajelitową. Wszelkie działania związane z dietą osoby leżącej powinno się podejmować po konsultacji z lekarzem i dietetykiem.